ΠΥΞΙΔΑ | Κέντρο Πρόληψης των Εξαρτήσεων και Προαγωγής της Ψυχοκοινωνικής Υγείας σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ

Είμαι αιρετός / ή Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Ο θεσμός των κέντρων πρόληψης που λειτουργούν με ευθύνη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και με την εποπτεία και υποστήριξη του Ο.ΚΑ.ΝΑ. είναι σχετικά πρόσφατος στη χώρα μας.

Αφετηρία αποτέλεσε ο νόμος 2161/1993 του Ο.ΚΑ.ΝΑ. όπου για πρώτη φορά περιγράφονται δράσεις πρόληψης σε εθνικό επίπεδο και παράλληλα και η δυνατότητα που δίνεται στους Ο.Τ.Α. (άρθρο 8) να καταρτίσουν προγράμματα πρόληψης και να τα υποβάλλουν στον Ο.ΚΑ.ΝΑ. προς έγκριση.

Παρόλο που ήδη υπήρχαν προσπάθειες πολλών φορέων και Ο.Τ.Α. να συμβάλλουν στην κατεύθυνση της πρόληψης, ήταν η πρώτη φορά που δόθηκε ένα νομοθετικό πλαίσιο και όπου τέθηκαν προδιαγραφές για τη λειτουργία εξειδικευμένων Κέντρων Πρόληψης με την εποπτεία του Ο.ΚΑ.ΝΑ..

Στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ο.ΚΑ.ΝΑ. άλλωστε, συμμετέχει και εκπρόσωπος της Κ.Ε.Δ.Ε.

Ως γενικός στόχος των Κέντρων Πρόληψης ορίστηκε από την εθνική πολιτική η πρωτογενής πρόληψη, που απευθύνεται σε όλες τις κοινωνικές ομάδες. Τα προγράμματα της πρόληψης απευθύνονται, δηλαδή, σε άτομα που δεν έχουν άμεση σχέση με το πρόβλημα της χρήσης και για τους οποίους προβλέπονται ενέργειες για να αποτραπεί η πιθανή, μελλοντική τους εμπλοκή με εξαρτησιογόνες ουσίες. Στη συνέχεια, η εξέλιξη ήταν αρκετά ραγδαία.

Από το 1997, όπου το τριετές πρόγραμμα δράσης του Ο.ΚΑ.ΝΑ. προέβλεπε τη δημιουργία κέντρων για την πρόληψη της διάδοσης και της χρήσης ναρκωτικών, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μέχρι σήμερα, δημιουργήθηκαν 77 Κέντρα Πρόληψης σε όλη την Ελλάδα με σκοπό να καλυφθούν όσο το δυνατό περισσότεροι νομοί της χώρας (βλέπε και: Κέντρα Πρόληψης www.okana.gr).

Απαντώντας στα αιτήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να ενισχυθούν οι δράσεις πρόληψης σε τοπικό επίπεδο και αντανακλώντας τη φιλοσοφία της αποκέντρωσης και της ανάληψης της κοινωνικής πολιτικής από τοπικούς φορείς, προτάθηκε σε δυναμικούς τοπικούς φορείς, η δημιουργία αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών σε συνεργασία με άλλους Ο.Τ.Α. και φορείς ή συλλόγους και η σύναψη τριετών συμβάσεων με τον Ο.ΚΑ.ΝΑ., που εξασφάλιζαν το 50% της χρηματοδότησής τους. Σχετική νομοθεσία: νόμος 2161/1993, νόμος 3459/2006 (άρθρο 60), ν.3966/2011 (άρθρο 61), ν.4316/2014 (άρθρο 63).

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σύναψη σύμβασης ήταν η στελέχωση του Κέντρου από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό και η κατάθεση αναλυτικού τριετούς επιστημονικού σχεδιασμού.

Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε το 1998 το Κέντρο Πρόληψης ΠΥΞΙΔΑ το πρώτο Κέντρο Πρόληψης στο Νομό Θεσσαλονίκης με πρωτοβουλία του Δήμου Συκεών και με τη συνεργασία όμορων δήμων και τοπικών φορέων, στελεχωμένο από επιστήμονες ψυχικής υγείας εξειδικευμένους σε θέματα τοξικοεξάρτησης και προγράμματα πρόληψης (βλέπε και ΠΥΞΙΔΑ - Φορείς - Μέλη).

Η γεωγραφική κατανομή των περιοχών ευθύνης του κάθε κέντρου ορίστηκε από τον Ο.ΚΑ.ΝΑ. Στο νομό Θεσσαλονίκης υπάρχουν πέντε Κέντρα Πρόληψης. Η περιοχή ευθύνης της ΠΥΞΙΔΑΣ (από το 2011 και μετά) αφορά στους Δήμους Νεάπολης-Συκεών, Λαγκαδά και Βόλβης (βλέπε και: ΠΥΞΙΔΑ - Περιοχή παρέμβασης).

Τα Κέντρα Πρόληψης, έχοντας σήμερα να επιδείξουν εξαιρετικά πλούσια δράση στην ενίσχυση της ψυχοκοινωνικής υγείας των πολιτών, αποτελούν ένα πρότυπο μοντέλο άσκησης κοινωνικής πολιτικής.

Προϋποθέσεις ένταξης των Ο.Τ.Α. στα Κέντρα Πρόληψης
Το καταστατικό λειτουργίας των αστικών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ρυθμίζει τη λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης, προβλέπει συνήθως τη διαδικασία ένταξης των Ο.Τ.Α. και άλλων φορέων (Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., επιστημονικοί φορείς, ιδρύματα, επαγγελματικά επιστημονικά σωματεία) στο εταιρικό σχήμα.

Σύμφωνα με το καταστατικό λειτουργίας του Κέντρου πρόληψης ΠΥΞΙΔΑ η είσοδος ενός νέου μέλους συντελείτε μετά από πρόταση δύο παλιών μελών και απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η λήψη σχετικής απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο του υποψήφιου Δήμου και ο καθορισμός της ετήσιας εισφοράς του στην εταιρεία. Η ετήσια εισφορά καθορίζεται με βάση τον πληθυσμό.